Konopie

Historia…

Jest rośliną jednoroczną, pochodzącą z Azji Środkowej. Pierwsze uprawy konopi prowadzono w Chinach 5000 lat temu i stamtąd jego uprawa, jako surowca tkackiego, rozpowszechniła się na cały świat.

Uprawa konopi w Polsce i na świecie stanowi niewielki margines produkcji rolnej, jednak systematycznie wzrasta. Prognozy na najbliższe lata są optymistyczne. Wynika to przede wszystkim z rosnącego zapotrzebowania na produkty, których źródłem jest ta roślina – tzn. włókno, paździerze, nasiona i olej.

W Polsce posiadamy wieloletnia tradycje uprawy i przerobu konopi. Badania dotyczące uprawy, produkcji włókna i technologii przerobu oraz zagospodarowania surowca prowadzone już były w okresie przedwojennym. W latach sześćdziesiątych obszar uprawy konopi w Polsce sięgał 30 000 ha. W latach następnych kłopoty ze zbytem oraz zmniejszoną opłacalność sprawiły, że rolnicy stopniowo rezygnowali z tej uprawy. W roku 2012 konopie uprawiane są na ok. 500 ha.

Uprawiane w Polsce odmiany konopi

Uprawiane w Polsce odmiany konopi, opracowane przez Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich (dawniej Instytut Włókien Naturalnych) m.in. Białobrzeskie, Beniko, Silesia, Tygra, są odmianami zawierającymi poniżej 0,2% substancji halucynogennej THC i uprawa ich nie stanowi zagrożenia narkotycznego, zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. Nr 179, poz. 1485)

Właściwości i zastosowanie…
Tekstylia

Włókno konopne używane było od wieków do produkcji wyjątkowo trwałych i mocnych wyrobów takich jak płótno żaglowe, liny, powrozy, nici plandeki i worki.
Szczególna odporność włókna na procesy gnilne czyni je wyjątkowo przydatnym do wyrobu przedmiotów narażonych na rozkład biologiczny w warunkach większego uwilgotnienia (węże pożarnicze, sieci, dratwa szewska, nici chirurgiczne).
Dopiero osiągnięcia współczesnego włókiennictwa pozwalające na wyrób delikatnych przędz z tego sztywnego i mocnego surowca, sprawiały, że można je wykorzystać do produkcji odzieży. Z włókna konopi w mieszankach z innymi włóknami naturalnymi, takimi jak len, wełna, bawełna, a nawet jedwab powstają tkaniny miękkie i delikatne nadające się na produkcję odzieży jeansowej, bielizny, bluzek, kurtek, sukienek, a nawet swetrów i dzianin.

Odznaczają się one nadzwyczajną wytrzymałością i walorami zdrowotnymi. Włókno konopne ma dużą zdolność wchłaniania wilgoci, a zawarte w konopiach ligniny chronią ponadto przed przenikaniem promieni ultrafioletowych, co ma duże znaczenie głównie w klimacie gorącym, a w związku z występowaniem dziur ozonowych także w klimacie umiarkowanym. Dzięki tym właściwościom tkaniny konopne powinny być szerzej stosowane do produkcji czapek, kapeluszy, parasoli przeciwsłonecznych, markiz, a także odzieży na lato.

Celuloza i papier

Konopie, które charakteryzują się wyjątkowo bujnym wzrostem, są znakomitym źródłem pozyskiwania celulozy. Jako surowiec odtwarzalny, dostarczają znakomitej celulozy do wyrobu papieru wysokiej jakości. Zużycie drewna iglastego na wyprodukowanie 1 tony masy celulozowej bielonej wynosi ok. 2,1 tony, podczas gdy włókna konopnego jedynie 1,4 do 1,5 tony. W naszych warunkach klimatycznych roczny przyrost celulozy w konopiach jest prawie trzykrotnie wyższy niż celulozy uzyskanej z drewna.
Celuloza konopna jest szczególnie przydatna do produkcji: papierów światłoczułych, cienkich papierów wysokogatunkowych, bibułek papierosowych, banknotów, papierów wartościowych, papierów kartograficznych.

Kompozyty

Inne techniczne zastosowanie konopi polega na wykorzystaniu ich do produkcji materiałów kompozytowych na bazie polimerów termoplastycznych m.in. dla przemysłu samochodowego.
Z kompozytów tych wykonuje się m.in. elementy wnętrz samochodowych. Włókna konopne stosuje się też do wytwarzania materiałów izolacyjnych i konstrukcyjnych dla budownictwa.

Biopaliwa i energia odnawialna

Badania potwierdziły, że konopie włókniste jako roślina wysokoplonująca (> 15 t/ha p.s.m.)
i odporna na suszę ( palowy system korzeniowy), mogą stanowić dobry surowiec energetyczny.
Słoma, jak i paździerze oraz produkowane z nich brykiety oraz pelety są cennym surowcem energetycznym.
Tak więc całe rośliny konopi mogą służyć jako źródło: bioenergii lub biopaliwa II generacji.

Inne zastosowania techniczne

Włókno konopne znakomicie nadaje się też do produkcji zdrowych, wykładzin ściennych, opakowań, pieluszek jednorazowych itp.
Włókna konopne mają też zastosowanie w produkcji tak zwanych bentomat pochłaniających zanieczyszczenia i geowłóknin, które stosowane są w rekultywacji wysypisk i przy budowie dróg, mat dezynfekcyjnych, włóknin tapicerskich.
Paździerze mogą być wykorzystane do wyrobu płyt budowlanych, jako podłoże w uprawach szklarniowych oraz jako ściółka w hodowli koni.

Produkty spożywcze

Dużą wartość posiadają również nasiona konopi. Tłoczony z nich na zimno olej jest surowcem do produkcji zdrowej żywności, a nasiona jako dodatek do mieszanek płatków śniadaniowych, różnych produktów piekarniczych, cukierków, ciasteczek, makaronów itp., a także jako dodatek do produkcji piwa oraz karma dla ptaków.

Produkty Lecznicze

Olej konopny tłoczony na zimno posiada właściwości lecznicze dzięki zawartości cennych kwasów nienasyconych o korzystnym dla organizmu człowieka stosunku kwasów Omega 3 do kwasów Omega 6. Olej ten wykorzystuje się do produkcji środków farmaceutycznych jak i kosmetyczno-leczniczych. Preparaty sporządzone na bazie tego oleju mogą być stosowane jako środki obniżające poziom cholesterolu, przy stanach zapalnych jelit i żołądka, przy astmie i chorobach oczu, chorobach układu nerwowego i krążenia, poprawiają też pracę nerek. Środki na bazie oleju konopnego mogą być używane zewnętrznie, do smarowania w celu łagodzenia podrażnień o podłożu alergicznym, są pomocne w gojeniu ran, w przeciwdziałaniu trądzikowi i łuszczycy.

Kosmetyki

Dobre właściwości oleju konopnego wykorzystuje przemysł kosmetyczny. Kosmetyki oparte na oleju i ekstraktach z konopi (olejki eteryczne) wygładzają i zmiękczają skórę, działając na nią leczniczo. Przy udziale oleju konopnego i wspomnianych ekstraktów produkuje się mydła, balsamy, szampony, płyny do kąpieli, dezodoranty, kremy, pomadki, odżywki, perfumy.